Reklama

Pro i contra

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Norman Davies o Powstaniu Warszawskim

Wśród ogromnego bogactwa publikacji o Powstaniu Warszawskim najciekawsze wydają się dwa wywiady prof. Normana Daviesa (dla Tygodnika Solidarność i Newsweeka). Norman Davies przedstawia główne tezy swojej nowej książki pt. Powstanie 44. W wywiadzie udzielonym red. Marzannie Stychlerz-Kłucińskiej dla Tygodnika Solidarność (z 30 lipca) prof. Davies powiedziedział m.in. o swoich ewolucjach oceny Powstania Warszawskiego: „Muszę przyznać, że na początku byłem skłonny przyjąć wiele z konwencjonalnego obrazu, w którym herioczna wręcz odwaga polskiego podziemia pozostaje w ostrym kontraście z krótkowzrocznością jego przywódców. Im więcej się dowiadywałem, tym wyraźniej dostrzegałem, że ten konwencjonalny obraz jest fałszywy, że zrodził się z bolesnego doświadczenia klęski, z diabolicznej propagandy komunistów, z niezdolności historyków do przeprowadzenia krytycznej analizy sojuszu aliantów. Dzisiaj myślę, że Powstanie Warszawskie było wspaniałym zbrojnym zrywem, który przeszedł wszelkie oczekiwania, i że decyzja o jego rozpoczęciu - choć ryzykowna - nie była lekkomyślna ani tym bardziej «zbrodnicza». I chociaż Powstanie upadło, to jednak szczególnych przyczyn i konsekwencji jego upadku, nie można było przewidzieć, a niewątpliwych pomyłek i błędnych ocen ze strony przywódców Powstania nie powinno się uważać za czynnik o decydującym znaczeniu. Siły zbrojne Polski z czasu wojny nie walczyły (...) w pełnej izolacji. Tworzyły część potężnej koalicji aliantów, która w 1944 r. stała u progu zwycięstwa”.
W ocenie prof. Daviesa: „Powstańcy zdali egzamin na szóstkę (...). Przez 2 miesiące kilkadziesiąt tysięcy powstańców, wspieranych przez ludność cywilną, dla której zabrakło broni, walczyło z doskonale wyposażonymi i liczniejszymi wojskami niemieckimi. Armia Czerwona wstrzymała w tym czasie ofensywę i stała po wschodniej stronie Wisły, oczekując na zwycięstwo niemieckie. Chcę uświadomić, że Powstanie Warszawskie trwało dziesięć razy dłużej, niż oczekiwano. Celem powstańców było utrzymanie stolicy przez tydzień, i w tym czasie miała przyjść pomoc”.
W wywiadzie pt. To była straszna zdrada, udzielonym Filipowi Łobodzińskiemu z Newsweeka (numer z 1 sierpnia), prof. Davies stwierdził m.in.: „Powstanie Warszawskie przyniosło hańbę wielu ludziom. Nie tylko Sowietom i Niemcom, ale też Polakom z lubelskiego PKWN. Jednak najwięcej goryczy rodzą nie dni powstania, ale czasy już po nim. Codziennie Polacy - sędziowie i prokuratorzy - pakowali do więzień albo i skazywali na śmierć innych Polaków, bojowników powstania. Powstanie Warszawskie to ogromne bohaterstwo, wielkie okrucieństwo i straszna zdrada. Zdrada ze strony Sowietów i ze strony Zachodu. Nikt powstańcom nie przyszedł z pomocą, choć bili się za sprawę także tych, na których pomoc liczyli”.
Zdaniem prof. Daviesa, Powstanie dowiodło tego, „czego historycy zachodni wciąż nie rozumieją: że wojna o wolność, sprawiedliwość i demokrację nie zakończyła się zwycięstwem. Wojnę wygrał Związek Sowiecki, zaś wielkie obszary Europy Środkowej i Wschodniej poniosly klęskę. Na Zachodzie wygrała struktura demokratyczna, ale na Wschodzie - totalitarna. Wiele państw wpadło w ręce totalitaryzmu sowieckiego. To jest miejsce powstania w dziejach XX-wiecznej Europy: Warszawa dowodzi, że zwycięstwo w II wojnie było w wielu miejscach mocno ograniczone”.
Prof. Davies przypomina, że: „Władze PRL systematycznie minimalizowały wydźwięk powstania, komuniści albo zabijali i obsmarowywali akowców, albo milczeli. Świat nie dostrzegał niuansu, że ci Polacy, którzy milczą, nie reprezentują polskiej racji stanu. Stąd prosty, tragicznie błędny wniosek - skoro sami Polacy o tym nie mówią, to widać nie ma o czym.
A druga rzecz - lepiej sprawę przemilczeć i zapomnieć, bo to był wstyd dla całej koalicji. Stereotyp zachodni II wojny światowej głosi, że myśmy tę wojnę wygrali. Tymczasem w Warszawie ją przegraliśmy. Polacy byli naszymi sojusznikami, a my ich zostawiliśmy, polska stolica została kompletnie zrujnowana, więc jak tu można mówić o zwycięstwie? Żenującą sprawą jest to, że sprawa Powstania Warszawskiego nie znalazła się w Trybunale Norymberskim. Kat powstania, a zarazem kat partyzantów w Rosji Sowieckiej, generał von dem Bach, był świadkiem po stronie aliantów, przeciwko Göringowi i Hessowi (...). A dlaczego tak było? Bo prawda o pewnych sprawach była niewygodna dla Sowietów i dla Zachodu”.
Prof. Davies mówi również o zafałszowaniach historii Powstania Warszawskiego w kontekście stosunków polsko-żydowskich: „Potem doszła cała historia holocaustu, zrazu przemilczana, lecz wkrótce rozgłoszona przez historyków. Teraz zagłada Żydów jest powszechnie znana i przyćmiewa wszystkie inne historie wojenne. Do tego stopnia, że amerykańska telewizja ABC trzy miesiące temu wyemitowała czteroodcinkowy miniserial o powstaniu w getcie pod tytułem Uprising. Autorzy podali - także na stronie intertnetowej - że powstanie w getcie trwało 63 dni, że powstańcy walczyli z czołgami na barykadach. Nawet pokazali ujęcia dokumentalne z 1944 r., mówiąc, że to powstanie w getcie. Do tego dołączono całą listę konsultantów historycznych. Niewiarygodne”.
Przypominając ogromnie trudny wybór, przed którym stali inicjatorzy Powstania Warszawskiego w 1944 r., prof. Davies powiedział: „Polacy mieli z jednej strony ludobójców, a z drugiej - masowych morderców. Co robić, gdy się ma takich sąsiadów? Można iść z jednym przeciw drugiemu albo odwrotnie, ale nie ma dobrego wyjścia. Stąd wola walki, żeby nie dać się skalać. Lepiej umrzeć z honorem”.
Mówiąc o istniejących wciąż trudnościach badawczych w sprawach Powstania, prof. Davies stwierdził: „Wciąż czeka na otwarcie archiwum Stalina. Polskim historykom też zapewne nieprędko się uda do niego dotrzeć. Mnie samemu świetne chody w Moskwie nie pomogły. A tam jest chyba klucz do wszystkiego. Jestem przekonany, że odpowiednie dokumenty istnieją i nie wierzę, by zostały zniszczone (...). Nie mamy dostępu do tej części archiwów wywiadu AK, które po wojnie polski rząd w Londynie przekazał do Foreign Office. Wciąż także niedostępne jest archiwum wywiadu brytyjskiego z tego okresu. Na razie cała historia przypomina powieść Agathy Christie. Bez ostatniego rozdziału”.

Reklama

Niemiecka mściwość wobec Warszawy

Tygodnik Solidarność z 30 lipca poza wywiadem z prof. Daviesem przyniósł jeszcze sześć innych materiałów poświęconych Powstaniu Warszawskiemu. Chciałbym tu jeszcze zwrócić uwagę na tekst Teresy Kuczyńskiej i dwa artykuły Łukasza Perzyny. Red. T. Kuczyńska w tekście Unicestwić Warszawę zwraca uwagę na wyjątkową zajadłość Niemców w rozprawianiu się z „krnąbrną” stolicą Polski. Pisze: „Z liczącej w chwili wybuchu Powstania 720 tys. mieszkańców lewobrzeżnej Warszawy Niemcy wymordowali 150 tys., a 570 tys. wypędzili, m.in. do obozów koncentracyjnych. Jak wielka musiała być nienawiść Niemców do Polaków, skoro do ich wymordowania, i uczynienia z ich stolicy sterty gruzów, skierowali tyle sił wojskowych i organizacyjnych! I to wtedy, kiedy machina wojenna Niemiec załamała się”.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Koszty utraty elit

Łukasz Perzyna w tekście Poległe pokolenie stwierdza, że: „Upór wobec komunizmu byłby silniejszy, zaś późniejsza zmiana ustroju bardziej zdecydowana - tak wyglądać mogłaby Polska, gdyby powstaniowe pokolenie przetrwało w całości”. Cytuje opinię lidera Ligi Republikańskiej Mariusza Kamińskiego: „Prawdziwe polskie elity leżą na Powązkach”. Przytacza opinię posła PiS-u Artura Zawiszy: „Gdyby nie powstaniowy upływ krwi, opozycja niepodległościowa dominowałaby nad krytycznymi marksistami (...). Gdyby to byli AK-owcy, nie pozostalibyśmy w pół drogi. Inaczej wyglądałby rok 1989. Mielibyśmy do czynienia nie z transformacją ustrojową, lecz z odzyskaniem niepodległości”. Z drugiej strony jednak red. Perzyna wskazuje na opinie, że bez powstańczej hekatomby opór w Polsce powojennej wobec Sowietów byłby wprawdzie silniejszy, ale również i więcej byłoby ofiar. Perzyna cytuje opinię znanego historyka Andrzeja Kunerta, iż bez Powstania Warszawskiego: „Byłoby więcej pacjentów zakładów penitencjarnych Polski Ludowej. Jeszcze w cztery lata po Powstaniu UB poszukiwało Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, żeby go aresztować. Bezpieka nie wierzyła w śmierć wielkiego poety”.
W innym artykule Z Powstaniem w świat Ł. Perzyna podkreśla, że w tym roku wreszcie TVP skończy z traktowaniem rocznicy Powstania Warszawskiego po macoszemu. Powstanie ma być świętowane w TVP tak długo, jak trwało - 63 dni. Historyk Andrzej Kunert cieszy się z tego, że: „W tym roku po raz pierwszy wychodzimy w świat w rocznicę Powstania. To zasługa historyka Normana Daviesa i korespondentów zagranicznych”.

Z historii blokowania pamięci o Powstaniu

Wśród kilku pozycji poświęconych Powstaniu Warszawskiemu na łamach Wprost z 1 sierpnia najciekawszy wydaje się tekst Jerzego Marka Nowakowskiego Zwyciężyli. Autor przypomina przede wszystkim historię blokowania pamięci o Powstaniu Warszawskim w różnych krajach. Pisze m. in.: „Dla naszych zachodnich sojuszników Powstanie Warszawskie, podobnie jak Katyń, było przykrą zadrą na obrazie przyjaznej koalicji z Wujkiem Joem (jak pieszczotliwie nazywała Stalina amerykańska prasa), a potem niemiłym przypomnieniem zdrady popełnionej wobec wiernego sojusznika (...). Marnie przychodzi kajanie się za masakrowanie powstańców samym Niemcom. Bo obozy koncetracyjne można zwalić na Hitlera, zbrodnie na gestapo i SS, ale Warszawę pacyfikowała regularna armia. Co gorsza, potem ładując tysiące litrów deficytowego paliwa i materiałów wybuchowych, Niemcy metodycznie niszczyli opustoszałe miasto. I kiedy dzisiaj wylewają krokodyle łzy nad losem zniszczonego przez alianckie naloty Drezna, przypomnienie masakry w Warszawie jest niewygodne. Dlatego niemiecki kanclerz kilka dni przed wizytą w Warszawie w skandaliczny sposób porównuje powstanie i zamach na Hitlera. Nie chce pamiętać, że Stauffenberg chciał zabić Hitlera, bo uważał, że nieskutecznie prowadzi wojnę. Tymczasem Powstanie Warszawskie było narodowym zrywem, który niemiecka armia potraktowała w sposób niespotykany w cywilizowanym świecie. I była to ta sama armia, która wydała Stauffenberga”.
J. N. Nowakowski przypomina niechęć, z jaką odnosiły się do pamięci Powstania oficjalne kręgi PRL-u, pisząc m. in.: „Jaruzelski, drapujący się w patriotyczne szaty, wpisywał się w długi korowód swoich poprzedników, mówiących o powstaniu z nieukrywaną nienawiścią (...). Powstańcy przynoszący dziś pamiątki do Muzeum Powstania Warszawskiego opowiadają zgodnie, że dokumenty, plakaty i inne drobiazgi były pochowane w latach 50. na dnie szaf lub w skrytkach, bo łatwo mogły zaprowadzić do kazamatów UB. O udziale w powstaniu lepiej było nie pisać w oficjalnych życiorysach (...)”.

2004-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Niemiecka policja kolejny raz przewiozła migrantów na polską stronę: działania nielegalne i skandaliczne

2024-06-21 11:20

[ TEMATY ]

Niemcy

imigranci

Adobe.Stock

Jeżeli rzeczywiście mamy do czynienia z tym, że niemiecka policja swoim radiowozem przewozi przez granicę migrantów i w ten sposób dokonuje push backu do Polski, to jest to działanie nielegalne i absolutny skandal - ocenił prezydent Andrzej Duda. Dodał, że potrzebna jest twarda interwencja polityczna.

O kolejnym już incydencie z zawróceniem grupy migrantów z Niemiec do Polski napisał niemiecki dziennik "Sueddeutsche Zeitung". Gazeta w środowym wydaniu podała, że w sobotę 15 czerwca na moście granicznym między Frankfurtem nad Odrą a Słubicami policjanci mieli kazać grupie kilkunastu kobiet i mężczyzn szybko przejść z bagażami przez most do Polski.

CZYTAJ DALEJ

Kolejna matka bliżej ołtarzy: zamknięto diecezjalną fazę procesu beatyfikacyjnego Chiary Corbello

2024-06-21 16:19

[ TEMATY ]

matka

beatyfikacja

Chiara Corbella Petrillo

DCfimi/Wikimedia Commons

Chiara Corbella Petrillo

Chiara Corbella Petrillo

W rzymskiej bazylice św. Jana na Lateranie zamknięto diecezjalną fazę procesu beatyfikacyjnego Chiary Corbella. 28-letnia Włoszka odmówiła chemioterapii, by nie zaszkodzić noszonemu pod sercem synkowi. Z Francesco dane jej było przeżyć dwanaście miesięcy, w czasie których pisała do syna listy, aby mógł je przeczytać, gdy dorośnie. Mąż przyszłej błogosławionej podkreślił, że „nie ma ważniejszej rzeczy niż pozwolić człowiekowi urodzić się, tak by mógł być kochany”.

Uroczystemu zamknięciu diecezjalnej fazy procesu beatyfikacyjnego przewodniczył bp Baldo Reina, wiceregens diecezji rzymskiej, do której należała Chiara Corbella. Obecni byli także członkowie trybunału, który badał jej życie, pisma, cnoty oraz opinię świętości: bp Giuseppe D'Alonzo, delegat biskupi, ks. Giorgio Ciucci, promotor sprawiedliwości i adwokat Marcello Terramani. Uroczystość odbyła się w samo południe i była otwarta dla wszystkich. Obecny był mąż i syn sługi Bożej, jej rodzice i siostra z rodziną a także przyjaciele oraz liczna rzesza wiernych, którzy modlą się za przyczyną Chiary Corbella.

CZYTAJ DALEJ

Bp Krzysztof Włodarczyk do uczniów: czy Pan Jezus ma plany na wakacje?

2024-06-21 17:12

[ TEMATY ]

wakacje

uczniowie

Bp Krzysztof Włodarczyk

Episkopat News

Bp Krzysztof Włodarczyk

Bp Krzysztof Włodarczyk

- Czy Pan Jezus ma plany na wakacje? - pytał uczniów Collegium Salesianum w Bydgoszczy bp Krzysztof Włodarczyk. Ordynariusz diecezji przewodniczył w kościele świętego Marka Mszy św. na zakończenie roku szkolnego.

Zaraz na początku dialogowanego kazania padła odpowiedź ze strony ucznia. - Pan Jezus lata z nami, żeby się nam nic nie stało - powiedział. - Czyli ma bardzo proste plany - być z nami, towarzyszyć, błogosławić, strzec od wszelkiego złego. On chce być przy każdym, wspierać, czynić cuda - mówił bp Włodarczyk, dodając, że potrzeba jednak do tego wiary. - Nie ma wakacji od Pana Boga, a ten czas ma być dla nas umocnieniem tej wiary, by Pan Jezus mógł zrealizować swoje plany - dodał.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję