Sierpień, to dla nas, Polaków, miesiąc szczególny, miesiąc, w którym wspominamy wielkie wdarzenia, jakie miały miejsce w dziejach naszego kraju. Wspominamy i dziękujemy Bogu, Panu Czasu i Historii za opiekę, jaką roztoczył nad naszym narodem, za ścieżki, jakimi prowadził nas ku wolności, za ofiarę życia tych, którzy w najtragiczniejszych momentach nie wahali się stanąć do walki z okupantem - wbrew rachunkom, wbrew logice, bo miłość logiczna nie jest - dochowali wierności Bogu i Ojczyźnie.
1 sierpnia br. katedra zamojska stała się miejscem takiej właśnie modlitwy, a okazją do niej była 66. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego. Modlitwie tej przewodniczył proboszcz parafii katedralnej ks. prał. Czesław Grzyb, a jej uczestnikami byli ci wszyscy, którym nie jest obojętne, gdzie żyją i jak żyją; ci, dla których Polska jest najważniejsza. Wśród tych osób znaleźli się reprezentanci Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręgu Zamość ze swoim prezesem posłem na Sejm RP Sławomirem Zawiślakiem, reprezentanci środowisk kombatanckich, Wojska Polskiego i policji.
Witając uczestników uroczystości ks. prał. Czesław Grzyb wezwał do otoczenia wdzięczną pamięcią tych, którzy przelewali krew i oddali życie, marząc o wielkiej i wolnej Polsce. Wszyscy oni stają się dla nas niedoścignionym wzorem odpowiedzialności za Ojczyznę i jedynymi w swoim rodzaju nauczycielami patriotyzmu. Okolicznościową homilię wygłosił w tym dniu ks. Bogdan Nowicki. Rozpoczął ją słowami Cypriana K. Norwida, niejako porządkującymi na nowo nasze pojmowanie tego, czym jest ojczyzna: „Ojczyzna, ziomkowie, jest to moralne zjednoczenie, bez którego partyi nawet nie ma, bez którego partye są jak bandy lub koczowiska polemiczne, których ogniem niezgoda, a rzeczywistością dym wyrazów”. Odwołując się do tych słów ks. Bogdan zauważył, jak bardzo tego „moralnego zjednoczenia” nam obecnie brakuje, jak bardzo brakuje związania z krajem rodzinnym; wielu z nas twierdzi, że ojczyzna jest tam, gdzie jest nam dobrze; nie czujemy się już Polakami, lecz obywatelami świata, a patriotyzm staje się dla nas pustym pojęciem, często ośmieszanym, utożsamianym z niemodnymi i przebrzmiałymi a zatem - dla nowoczesnego i obytego Europejczyka - skazanymi na niebyt wartościami. Tracimy świadomość, tracimy poczucie własnej tożsamości, tracimy przytomność... A przecież jak pisał Norwid: „Naród, tracąc przytomność - traci obecność - nie jest - nie istnieje...”.
Piotr Skarga w swoich „Kazaniach sejmowych”, przyrównując ojczyznę do okrętu, pisał: „Ten namilszy okręt ojczyzny naszej wszytkich nas niesie, wszytko w nim mamy, co mamy. Gdy się z okrętem źle dzieje, gdy dziur jego nie zatykamy, gdy wody z niego nie wylewamy, gdy się o zatrzymanie jego nie staramy, gdy dla bezpieczności jego wszytkim, co w domu jest, nie pogardzamy: zatonie, i z nim my sami poginiemy”, zachęcając współczesnych mu rodaków i tych, którzy przyjdą potem, do troski o Polskę. Tej samej troski uczył nas Papież Jan Paweł II, który opuszczając ziemię ojczystą, mówił, że zabiera na obczyznę święty nawyk Polaków, nawyk kochania Boga i Ojczyzny i do końca swoich dni dawał świadectwo głębokiego przywiązania do kraju rodzinnego. Przypominając te fakty i osoby wielkich Polaków ks. Bogdan zachęcał do czynnej miłości Ojczyzny, wyrażającej się w wykorzystywaniu każdej sytuacji, w której możemy wpływać na jej losy; w walce orężem rzetelnej pracy i gorliwej modlitwy, pamięci o czasach i minionych pokoleniach.
Po zakończeniu Eucharystii uczestnicy uroczystości udali się pod pomnik Żołnierzy Armii Krajowej. Tam odśpiewano Hymn Państwowy po czym zabrał głos prezes Światowego Związku AK Okręgu Zamość, Sławomir Zawiślak. Przypomniał on przebieg i znaczenie Powstania Warszawskiego i zauważył, że mimo klęski było ono zawsze dla Polaków symbolem bohaterstwa i miłości do Ojczyzny. To przesłanie musimy nieść młodemu pokoleniu Polaków. Naszym wielkim i odpowiedzialnym zadaniem jest edukacja patriotyczna; mamy w tym względzie wiele do zrobienia. Prezes Zawiślak zadedykował zgromadzonym słowa przedstawiciela weteranów - prezesa Związku Powstańców Warszawskich Z. Ścibora-Rylskiego: „Wolność traktujemy jako rzecz naturalną, obecną w naszym życiu i działaniu. Korzystamy z niej w pełni, choć w sposób różny. Róbmy to jednak tak, by nie czuć zawstydzenia wobec tych, którzy zapłacili za nią najwyższą cenę”.
Uroczystości zakończyły się wręczeniem odznaczeń za zaangażowanie na rzecz Ojczyzny i krzewienia postaw patriotycznych; otrzymali je: mjr Wacław Baj, por. Ryszard Sokołowski i Marian Derkacz. Przedstawiciele organizacji przybyłych na uroczystości złożyli wieńce pod pomnikiem Żołnierzy Armii Krajowej.