Reklama

Kapliczki, figury i krzyże przydrożne w gminie Sterdyń

Niedziela podlaska 37/2005

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Wznoszenie kapliczek, figur i krzyży przy drogach lub w przydomowych ogródkach to zwyczaj bardzo stary i szeroko rozpowszechniony. W gminie Sterdyń w każdej miejscowości znajduje się kapliczka, figura lub krzyż przydrożny. Mają one własną wymowę i symbolikę. Mieszkańcy wsi w chwilach dla nich istotnych lub trudnych gromadzili się przy nich. Przed umieszczonymi w kapliczkach wizerunkami świętych modlili się o dobre plony, pogodę lub uchronienie od nieszczęścia i klęsk losowych. Dawniej w miesiącach - maj i październik ludność wiejska gromadziła się przy kapliczce lub krzyżu, by oddać cześć Matce Bożej, śpiewając Litanię Loretańską czy też modlitwę różańcową. Tylko w nielicznych miejscowościach ten piękny zwyczaj przetrwał do dziś.
Kapliczki, figury i krzyże przydrożne są świadectwem głębokiej wiary ludu wiejskiego, wyrażającej się w praktykach religijnych codziennego życia oraz poprzez zewnętrzne oznaki czci. Marianna Bakońska - ludowa poetka z miejscowości Chądzyń wspomina: „W dawnych czasach stawiane były krzyże na początku wsi, aby odeszła epidemia chorób: moru, cholery, czerwonki czy hiszpanki. Były to krzyże dwuramienne, tzw. przebłagalne. Gdy zdarzyło się we wsi, że ktoś w bójce zabił drugiego człowieka, wówczas za pokutę miał postawić krzyż, by zmazać swoją winę. Były to krzyże pokutne, jednoramienne. Na brzegu wsi stawiano również kapliczki. W naszej wsi zachowała się kapliczka postawiona 25 listopada 1869 r. Na końcu wsi też stoi kapliczka, ale czas i złe pogody zatarły datę jej powstania. Stawiano też figury św. Jana Nepomucena, który miał bronić od powodzi, oraz św. Floriana i św. Agaty, które broniły wieś od ognia. Kapliczki zaś miały chronić wieś od wejścia do niej zła i rozpusty”.
Najcenniejszą na terenie gminy Sterdyń jest przypałacowa kapliczka arkadowa w Sterdyni, która mieści w swym wnętrzu XVIII-wieczną drewnianą figurę św. Floriana - patrona strażaków. Innym cennym obiektem jest kamienna statua Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej, znajdująca się również w Sterdyni, przy skrzyżowaniu dróg do Sokołowa Podlaskiego i Jabłonny Lackiej. Na czworokątnym wysokim cokole z piaskowca ustawiona jest polichromowana figura Matki Bożej, wykonana w 1856 r. przez Konstantego Hegla. Front cokołu statuy zdobi wyryty napis: „O Maryjo! Bez grzechu poczęta, módl się za nami, którzy się do ciebie uciekamy” i dalej: „Na cześć i pamiątkę ogłoszenia dogmatu Niepokalanego Poczęcia NP Maryi przez papieża Piusa IX d. 8 grudnia 1854 r.”. Po drugiej stronie, na prawym boku postumentu, znajduje się następujący tekst: „Witaj Królowo nieba, Matko litości, witaj Nadziejo nasza w smutku i żałości”, a dalej czytamy: „Papież Pius IX w dniu 27 kwietnia 1856 r. udzielił sto dni odpustu wiernym odmawiającym tu trzy razy Zdrowaś Maryjo i raz Witaj Królowo”. Na lewym boku cokołu wyryto słowa: „Gwiazdo morza! Odwróć od nas głód, mór ciężki”.
Figura Matki Bożej została wykonana z inicjatywy i funduszu Pauliny i Ludwika Górskich - ówczesnych właścicieli dóbr sterdyńskich. Potwierdza to umieszczona na tylnej ścianie cokołu inskrypcja: „Ludwik i Paulina z hr. Krasińskich Górscy figurę tę postawili w r. 1856”.
Okazała murowana kapliczka o niespotykanych rozmiarach znajduje się pośrodku miejscowości Nowe Mursy. Zbudowano ją w latach 30. XX wieku. Wewnątrz znajduje się figura Chrystusa z gorejącym Sercem. Obok kapliczki jest usytuowany wysoki, drewniany, łaciński krzyż.
W 1858 r. w miejscowości Seroczyn wybuchł pożar spowodowany uderzeniem pioruna, podczas którego spłonęła północna część wioski. Na pamiątkę tego nieszczęścia i z prośbą o dalszą opiekę Bożą Paulina Górska (właścicielka dóbr sterdyńskich) w 1861 r. wzniosła pośrodku wsi kapliczkę, która stoi do dzisiaj.
Powszechnie wznoszono kapliczki murowane w postaci słupów lub filarów na rzucie kwadratu lub prostokąta z małym wnętrzem mieszczącym tylko przedstawienie osoby Bożej lub świętego. Często mają formę dwukondygnacyjną, zdobione są gzymsami i płycinami o różnych kształtach. Nakryte są daszkami namiotowymi lub krzyżującymi się dwuspadowymi. Do tego typu należą m.in. kapliczki w miejscowościach: Łazów, Kamieńczyk, Padarewek i Szwejki - datowane na pierwszą połowę XX wieku.
Najliczniej na terenie gminy występują krzyże przydrożne. Wykonane są z różnych materiałów: drewna, betonu, metalu lub kamienia. Drewniane krzyże zniszczone upływem czasu często zastępowane są metalowymi.
Kapliczki czy też krzyże wznoszone są dla upamiętnienia ważnych wydarzeń historycznych. Świadczy o tym m.in. krzyż w miejscowości Lebiedzie upamiętniający odzyskanie niepodległości w 1918 r. Przy skrzyżowaniu dróg w 1929 r. ustawiono żeliwny krzyż na rusztowanym z cegły cokole, na którym zamocowano marmurową tablicę z wyrytą inskrypcją: „W r. X-lecia wskrzeszenia państwa polskiego stowarzyszenia spółdzielcze w Sterdyni tę pamiątkę ofiarowują dn. 3 - V - 1929 r.”. Na terenie gminy znajduje się jeszcze wiele kapliczek, które zachowały się z dawnych lat, jak i tych wznoszonych współcześnie.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2005-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Litania nie tylko na maj

Niedziela Ogólnopolska 19/2021, str. 14-15

[ TEMATY ]

litania

Karol Porwich/Niedziela

Jak powstały i skąd pochodzą wezwania Litanii Loretańskiej? Niektóre z nich wydają się bardzo tajemnicze: „Wieżo z kości słoniowej”, „Arko przymierza”, „Gwiazdo zaranna”…

Za nami już pierwsze dni maja – miesiąca poświęconego w szczególny sposób Dziewicy Maryi. To czas maryjnych nabożeństw, podczas których nie tylko w świątyniach, ale i przy kapliczkach lub przydrożnych figurach rozbrzmiewa Litania do Najświętszej Maryi Panny, popularnie nazywana Litanią Loretańską. Wielu z nas, także czytelników Niedzieli, pyta: jak powstały wezwania tej litanii? Jaka jest jej historia i co kryje się w niekiedy tajemniczo brzmiących określeniach, takich jak: „Domie złoty” czy „Wieżo z kości słoniowej”?

CZYTAJ DALEJ

10 mało znanych faktów o objawieniach w Fatimie

[ TEMATY ]

Fatima

objawienia fatimskie

Family News Service

Karol Porwich/Niedziela

Maryja ukazywała się w Fatimie raz w miesiącu od 13 maja do 13 października 1917 roku. Z objawieniami fatimskimi i ich historią związane są fascynujące fakty, wciąż niestety mało znane lub zapomniane. Przypominamy kilka z nich.

Cud słońca, którego świadkami były dziesiątki tysięcy ludzi. Małe dzieci, którym w odległej portugalskiej wiosce objawiała się Maryja. Matka Boża przekazała im trzy tajemnice fatimskie. Dwie z nich zostały upublicznione w 1941 roku, trzecia zaś na ujawnienie czekała aż do 2000 roku. Te fakty są powszechnie znane. Ale co właściwie wydarzyło się na wzgórzach w środkowej Portugalii 105 lat temu? I jakie znaczenie ma to dla Kościoła w XXI wieku? Mija właśnie 105 lat odkąd trojgu pastuszkom ukazała się Matka Boża.

CZYTAJ DALEJ

Filipiny odwdzięczają się misjonarzom licznymi powołaniami

2024-05-14 18:22

[ TEMATY ]

powołanie

Filipiny

Karol Porwich/Niedziela

W wyspiarskim kraju, jakim są Filipiny liczba pallotyńskich powołań rośnie z roku na rok. O swojej misji opowiadał w Polsce ks. Bineet Kerketta, misjonarz z Indii, rektor pallotyńskiego seminarium na Filipinach.

Księża pallotyni założyli misję na Filipinach w 2010 r., w Bacolod, na północno-zachodnim wybrzeży wyspy Negros. Chociaż Filipiny to kraj chrześcijański (aż 86 proc. ludności to katolicy), Kościół tam wymaga nadal wsparcia. Powodem jest ogromne rozwarstwienie społeczeństwa i przepaść, jaka dzieli biednych i bogatych. Najbogatsi mają w posiadaniu ogromne plantacje trzciny cukrowej i ryżu, a nawet całe wyspy. Najubożsi z trudem mogą się wyżywić. Nawet kościoły mają osobne. Większość działań w parafii prowadzą świeccy i postępują zgodnie ze swoją mentalnością, tradycją i kulturą. Dlatego wciąż ewangelizacja jest potrzebna.

CZYTAJ DALEJ
Przejdź teraz
REKLAMA: Artykuł wyświetli się za 15 sekund

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję