W Polsce obchody jubileuszu reformacji odbyły się oprócz Warszawy także na Górnym Śląsku i Śląsku Cieszyńskim, na Warmii i Mazurach oraz w Toruniu i Szczecinie. Organizowano tam nabożeństwa, sympozja i konferencje, koncerty, wystawy. W trzech województwach – śląskim, dolnośląskim i warmińsko-mazurskim – ogłoszono rok 2017 rokiem Reformacji.

Centralne obchody zapoczątkowała 26 października uroczystość nadania niemieckiemu pastorowi i uczonemu luterańskiemu prof. dr Michaelowi Meyer-Blanckowi doktoratu honoris causa Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej (ChAT) w Warszawie. Następnie rozpoczęła się dwudniowa konferencja nt. „500 lat Reformacji – tradycja, dziedzictwo, teraźniejszość”.

Uczestniczyli w niej teologowie, historycy i specjaliści innych nauk – duchowni i świeccy – w większości z Kościołów ewangelickich: luterańskiego i reformowanego, a także katolickiego i innych, z uczelni teologicznych i świeckich.

Do stolicy przybyli goście z Polski, Europy i świata. Uczestniczyli oni m.in. w uroczystej konferencji zorganizowanej na Zamku Królewskim.

Zwierzchnik polskich luteran bp Jerzy Samiec podkreślił, że reformacja to przede wszystkim „poszukiwanie Boga”. Marcin Luter szukał Boga, przed którym chciał zasłużyć na to, by być zbawionym. W Liście do Rzymian znalazł Boga łaskawego, który zbawia przez wiarę, a nie z uczynków, byśmy się nimi nie chlubili. To zmieniło jego życie i życie milionów innych ludzi.

Ewangelicy są częścią Rzeczypospolitej, jest ona także ich dziełem - zaznaczył patronujący sesji prezydent RP Andrzej Duda. Zapewnił, że Polska była, jest i będzie wspólnym domem wszystkich Polaków, wiernych wszystkich wyznań, bo jako naród stanowimy jedną rodzinę. Nazwał Polskę „Rzeczpospolitą przyjaciół”.

Przypomniał wkład ewangelików w odrodzenie wolnej Polski (np. generałów Józefa Sowińskiego i Wiktora Thommée, bp. Juliusza Bursche), w naukę i kulturę (m.in. Mikołaja Reja, Samuela Bogumiła Lindego, Stanisława Lorentza, wydawców Gebethnera i Wolffa), w rozwój gospodarczy (rodzin: Wedlów, Haberbuschów i Schiele’ów). Współcześnie bardzo znanymi ewangelikami są m.in. Jerzy Buzek, Adam Małysz i Jerzy Pilch. Wszyscy oni świadczą o nierozerwalnym związku luteran z dziejami Polski - wskazał prezydent.

Sekretarz generalny Światowej Federacji Luterańskiej (ŚFL) ks. dr Martin Junge przypomniał, że reformacja rozprzestrzeniła się po całym świecie, daleko od swej kolebki w Wittenberdze. Obecnie dwa największe Kościoły luterańskie na świecie znajdują się w Afryce: w Etiopii i Tanzanii. Ale siłą Kościoła nie są liczby, jego siła pochodzi od Boga i ze świadectwa dawanego Ewangelii.

Ks. Junge podkreślił też, że ubiegłoroczne wspólne, luterańsko-katolickie rozpoczęcie obchodów jubileuszu 500-lecia reformacji nie było „naiwnym i spontanicznym aktem entuzjastów jedności”, ale owocem 50 lat dialogu, wspieranego m.in. przez papieży Jana Pawła II i Benedykta XVI. Na tej podstawie papież Franciszek mógł wykonać kolejny, mocny krok: współprzewodniczył nabożeństwu upamiętniającemu reformację.

Z kolei prof. Jerzy Buzek powiedział, że otwartość i różnorodność są życiodajnym płynem Europy, a reformacja jest ważnym elementem tak rozumianej europejskości. Wskazał, że reformacja nie była tylko kontestacją, ale także stała się zaczynem czegoś nowego i trwałego, nie tylko w Kościele.

Przypomniał, że u początku idei zjednoczonej Europy byli katoliccy chadecy z Niemiec i Francji, ale pierwszym przewodniczącym Zgromadzenia Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali został belgijski protestant.

- Nie tylko rynek i kapitał, ale też Biblia zjednoczyła Europę - podkreślił profesor, wskazując, że reformacja przyczyniła się do jedności Europy różnorodnej o mocnym fundamencie religijnym. Kościołowi zaś doświadczenie reformacji przyniosło przekonanie o potrzebie stałej reformy.

Podczas sesji po raz pierwszy wręczono Nagrodę im. Królewny Anny Wazówny, ustanowiona przez Synod Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP. Tegorocznym laureatem został luterański Kościół Szwecji za pomoc humanitarną udzieloną Mazurom po II wojnie światowej.

W sesji jubileuszowej na Zamku Królewskim udział wzięli m.in. prymas Polski abp Wojciech Polak, metropolita warszawski kard. Kazimierz Nycz i przewodniczący Komisji ds. Ekumenizmu w Konferencji Episkopatu Polski bp Krzysztof Nitkiewicz. Obecni byli zwierzchnicy Kościołów zrzeszonych w Polskiej Radzie Ekumenicznej, w tym prawosławny metropolita warszawski i całej Polski Sawa, a także były prezydent Światowej Federacji Luterańskiej bp Munib Younan. Nie zabrakło również przedstawicieli polskiego życia politycznego, m.in. prezydent Warszawy Hanny Gronkiewicz-Waltz.

Przedstawiciele różnych Kościołów chrześcijańskich, w tym Prymas Polski abp Wojciech Polak uczestniczyli w niedzielę w uroczystym nabożeństwie reformacyjnym w kościele ewangelicko-augsburskim pw. Świętej Trójcy. "Wbrew pojawiającej się wciąż pokusie rozdrapywania ran i szukania tego, co nas dzieli, wierzę, że dziś patrzymy na siebie i na nasze Kościoły nie z perspektywy podziału, który się kiedyś dokonał, ale w perspektywie dążenia do jedności” – mówił w swoim wystąpieniu abp Polak.

Kazanie wygłosił bp Munib Younan, zwierzchnik Kościoła Ewangelicko-Luterańskiego w Jordanii i Ziemi Świętej. Były prezydent Światowej Federacji Luterańskiej zaapelował o odważne wyznawanie wiary chrześcijańskiej i udział chrześcijan w rozwiązywaniu problemów świata. "Jeśli nie głosimy miłości – któż to zrobi? Jeśli nie nakarmimy biednych – któż to zrobi? Jeśli nie sprzeciwimy się uciskowi – któż to zrobi? Jeśli nie zaśpiewamy ‘alleluja’ – któż to zrobi?" - pytał bp Younan.

W ramach centralnych obchodów 500-lecia reformacji odbyły się także uroczyste koncerty w Filharmonii Narodowej i kościele Świętej Trójcy, gdzie po raz pierwszy zabrzmiała Kantata Reformacyjna. Słowa napisał Jacek Cygan, muzykę skomponował Stanisław Szczyciński.

Z historią Reformacji można zapoznać się podczas wystaw organizowanych m.in. w Muzeum Etnograficznym i na Uniwersytecie Warszawskim. Biblioteka UW udostępniła swoje zbiory, by opowiadać historię Reformacji zgromadzonymi w niej starodrukami. Dla uzupełnienia wiedzy historycznej i teologicznej można było wybrać się na dwudniową konferencję organizowaną w Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej.

Początek całorocznych obchodów 500-lecia Reformacji miał miejsce 31 października 2016 r.

W Polsce inauguracyjne nabożeństwo zostało odprawione w kościele Jezusowym w Cieszynie, a w wymiarze światowym – w szwedzkim Lund, do którego zjechali najważniejsi przedstawiciele Kościołów luterańskich, a na zaproszenie odpowiedział także papież Franciszek.

Kościół ewangelicko-augsburski (Luterański) w RP należy do rodziny Kościołów luterańskich, która na świecie liczy 80 mln wyznawców. W Polsce mieszka ok. 70 tys. luteran. Podstawą nauki Kościoła jest Pismo Święte oraz jego wykład zawarty w Księgach Wyznaniowych.