Pocysterskie opactwo Matki Bożej Łaskawej w Krzeszowie, nazywane Europejską Perłą Baroku, jest głównym sanktuarium diecezji legnickiej. Opactwo obfituje w bezcenne dzieła sztuki, które znajdują się m.in. w bazylice, Mauzoleum Piastów Śląskich oraz w kościele brackim św. Józefa. Rok św. Józefa, ogłoszony przez papieża Franciszka, jest zatem doskonałą okazją, by przypomnieć o tym ostatnim, wyjątkowym miejscu, poświęconym w całości św. Józefowi.
Rozkwit kultu
Reklama
Choć początki Krzeszowa sięgają XIII wieku i związane były z benedyktynami, których sprowadziła tu księżna Anna (wdowa po Henryku Pobożnym), to rozkwit materialny i duchowy przeżył zwłaszcza za czasów opatów cysterskich, poczynając od Bernarda Rosy i Dominika Geyera. Obok kultu Matki Bożej Łaskawej, której ikona (najstarsza w Polsce) czczona jest w kościele klasztornym (obecnej bazylice), opat Rosa rozwinął także kult św. Józefa, który towarzyszył mu od dzieciństwa. Szczególnym znakiem czci opiekuna Zbawiciela stały się Bractwo św. Józefa oraz kościół pod jego wezwaniem. Świątynia, znajdująca się tuż obok bazyliki, została wzniesiona w latach 1690-96. Był to owoc zamysłu opata Rosy, który przez rozwój kultu Matki Najświętszej i św. Józefa podjął się zadania rekatolizacji terenów objętych reformacją. Do realizacji tego dzieła włączył swojego przyjaciela Jana Schefflera (znanego jako Angelus Silesius) i wybitnego malarza śląskiego Michała Willmanna (nazwanego później śląskim Rembrandtem) oraz wiele innych znakomitych postaci tego okresu.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
Bractwo św. Józefa
19 marca 1669 r. opat Bernard Rosa założył Bractwo św. Józefa, na wzór arcybractwa w Lilienfeld w Austrii. Szybko zyskiwało ono popularność nie tylko na Śląsku, ale również w całej Europie. W 1725 r. liczyło ponad 100 tys. członków! Warto podkreślić, że w drugiej połowie XVII wieku Krzeszów był ośrodkiem kontrreformacji na Śląsku. Głównymi celami krzeszowskiego bractwa były zatem szerzenie czci Boga i troska o rozszerzanie wiary katolickiej, a także rozpowszechnianie i umacnianie kultu Świętej Rodziny jako Trójcy Stworzonej (Jezus – Maryja – Józef) na wzór Trójcy Świętej. Członkowie bractwa byli zobowiązani do niesienia sobie nawzajem pomocy i podejmowania uczynków miłosierdzia wobec wszystkich będących w potrzebie. Szczególnie też zabiegali, przez wstawiennictwo św. Józefa, o łaskę dobrej i szczęśliwej śmierci. Bractwo, według jego założyciela, pogłębiało i aktywizowało chrześcijańskie życie przez działalność religijną, oświatową, wychowawczą i charytatywną. Niestety, musiało zawiesić swoją aktywność w 1810 r. w czasie kasaty zakonów, którą przeprowadziły władze pruskie. Po 185 latach – 19 marca 1995 r. zostało ono reaktywowane w nowo powstałej (w 1992 r.) diecezji legnickiej przez pierwszego jej biskupa Tadeusza Rybaka. Dziś funkcję rektora bractwa pełni ks. Marian Kopko, proboszcz i kustosz krzeszowskiego sanktuarium.
Śląska Sykstyna
Reklama
Na potrzeby bractwa opat Bernard Rosa wybudował okazałą świątynię barokową, gdyż istniejący w tym miejscu wcześniej kościół św. Andrzeja okazał się za mały. – Ta świątynia stała się pomnikiem pobożności św. Józefa. W jej wnętrzu możemy podziwiać malowidła najwspanialszego artysty śląskiego baroku – podkreśla historyk sztuki Barbara Skoczylas-Stadnik. W kościele św. Józefa architektura doskonale współgra z malarstwem. Architektura podporządkowała się freskom przez stworzenie wielkiej przestrzeni pod malowidła Willmanna. Jest on autorem dzieła liczącego ponad 50 polichromii. Motywem przewodnim jest udział św. Józefa w dziele odkupienia, w którym odegrał rolę żywiciela i obrońcy Świętej Rodziny. Uwagę zwraca cykl fresków na sklepieniu świątyni, które ukazują przodków Świętej Rodziny. Ogromny wpływ na architekturę wnętrza miała Kaplica Sykstyńska, która zainspirowała opata Rosę podczas jego pobytu w Rzymie. Pozostałe malowidła ukazują życie i przymioty św. Józefa.
Radości i smutki Opiekuna
Cykl fresków Willmanna nawiązuje do modlitwy do siedmiu radości i siedmiu boleści św. Józefa, odmawianej przez członków bractwa. Został on tak pomyślany, że po stronie wschodniej światło naturalne oświetla radości św. Józefa, po stronie zachodniej natomiast znalazły się smutki opiekuna Zbawiciela. Pośród radości znajdziemy następujące sceny: zaślubiny z Maryją, Józef pouczany przez anioła o Wcieleniu, Józef adorujący narodzonego Jezusa, pokłon pasterzy, ofiarowanie Jezusa w świątyni, odnalezienie Jezusa w świątyni i chwała pośmiertna Józefa. Po stronie smutków są takie sceny, jak: wątpliwości co do macierzyństwa Maryi, poszukiwanie noclegu w Betlejem, obrzezanie Jezusa, ucieczka do Egiptu, boleść nad rzezią niewiniątek, poszukiwanie zaginionego Jezusa, śmierć Józefa. Dopełnieniem całości jest ogromna scena pokłonu Trzech Króli, znajdująca się w absydzie prezbiterium, nad którą, na sklepieniu, można podziwiać chwałę niebios z ukazaną Trójcą Świętą.
Reklama
Podziwiając sceny z życia św. Józefa, możemy powiedzieć, że jest on patronem na trudne czasy, a takie pod wieloma względami mamy obecnie. – Sam przeżył wiele niebezpieczeństw i trudności związanych z sytuacją swojej rodziny, z zagrożeniami, które na nią czyhały ze strony ludzi. Potrafił jednak wszystkiemu stawić czoła. Stanął na wysokości zadania jako mąż, ojciec rodziny, jako wierzący w Boga. Dlatego z pewnością można i należy brać z niego przykład oraz zwracać się do niego o pomoc – podkreśla kustosz sanktuarium ks. Marian Kopko.
Rok św. Józefa w Krzeszowie
W liście do diecezjan związanym z obchodami Roku św. Józefa biskup legnicki Zbigniew Kiernikowski zachęca wszystkich do ożywienia kultu tego świętego: „Szczególną okazją ku temu będzie uroczystość św. Józefa Oblubieńca NMP (19 marca), kiedy to w Krzeszowie ogłoszę kościół bracki pw. św. Józefa diecezjalnym sanktuarium, a na zakończenie tej uroczystości zawierzę całą diecezję legnicką orędownictwu św. Józefa” – czytamy w dokumencie.
W tym dniu od lat pielgrzymują tu również członkowie Bractwa św. Józefa oraz osoby noszące imiona Józef i Józefa. We wspomnienie św. Józefa Robotnika (1 maja) do sanktuarium przybywają natomiast mężczyźni, by od opiekuna Zbawiciela uczyć się postawy zawierzenia Bogu i służenia rodzinie.
Ponadto od tego dnia w każdy wtorek odprawiana będzie nowenna do św. Józefa. W czasie wakacji, od 3 lipca do 28 sierpnia, w każdą sobotę będą się odbywać koncerty organowe w kościele św. Józefa. Planowany jest również Festiwal Radix Poloniae, w trakcie którego zostaną wykonane pieśni ku czci św. Józefa z muzykaliów krzeszowskich.
W tekście wykorzystano fragmenty publikacji: Krystian Michalik, Krzeszów – Dom Łaski Maryi, wydanie I, Krzeszów 2018.
Informacje dotyczące krzeszowskiego sanktuarium i kościoła św. Józefa znajdziemy na stronie: www.opactwo.eu .