Reklama

Niedziela Małopolska

Szopki motywują do tworzenia

– Robienie szopki to pewnego rodzaju choroba, to uzależnienie jak nałóg – uśmiechając się, mówi Tadeusz Gillert, jeden z najstarszych krakowskich szopkarzy.

Niedziela małopolska 51/2019, str. VI

[ TEMATY ]

konkurs

Kraków

szopka

szopka

szopki

Archiwum M. Fortuny-Sudor

Tadeusz Gillert w czasie tegorocznej wystawy na Rynku Krakowskim

Tadeusz Gillert w czasie tegorocznej wystawy na Rynku Krakowskim

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Emerytowany inżynier górnik, malarz amator, kolekcjoner, skończył 87 lat. Jest mężem, ojcem, dziadkiem, pradziadkiem. Mieszka w Krzeszowicach, chociaż w Krakowie można go także spotkać.

Przygoda, a właściwie życie, wypełnione szopkami, zaczęło się, gdy był uczniem Nowodworka. Laureat 15 pierwszych nagród w krakowskim konkursie szopek wspomina: – W rodzinie nikt przede mną nie robił szopek. Ale urodziłem się w Krakowie, tu mieszkałem i tu często jako gimnazjalista przechodziłem przez Rynek także w grudniu, gdy były organizowane konkursy. W 1947 r. postanowiłem, że za rok przygotuję szopkę.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Decyzja

Pan Tadeusz pamięta, że pierwsza praca konkursowa miała w środku kopułę bizantyjską, a po bokach – wieże mariackie. Na parterze były chatki kryte strzechą; każdą słomkę przyklejał osobno, a bizantyjskie kopuły, wykonane z drutu, oklejał bibułą. Wspomina: – Silny wiatr złamał mi jedną wieżę, gdy prezentowałem szopkę. Ale mimo to otrzymałem szóstą nagrodę. Miałem 16 lat i docenienie mej pracy było dla mnie motywujące. Postanowiłem, że będę robił szopki. Coraz lepsze.

Szopkarz, którego prace znajdują się w krakowskich muzeach, w instytucjach państwowych i w wielu prywatnych zbiorach, m.in. w Australii, Kanadzie, Francji, przyznaje, że od młodzieńczych postanowień trochę czasu minęło, zanim wrócił do konkursu. Wyjaśnia: – Przyszedł czas matury, potem były studia, założenie rodziny, która miała wpływ na rozwój pasji. Zależało mi, aby synowie też się tematem zainteresowali, aby nie tracili czasu na wałęsanie się po ulicach. W 1963 r. pan Tadeusz wrócił na krakowski rynek z szopką. Wspomina: – Przygotowałem stosunkowo prostą szopkę, którą jurorzy dostrzegli i przyznali mi wyróżnienie.

Pomysł, aby zainteresować tworzeniem szopek synów, został zrealizowany. Dumny ojciec opowiada: – Śp. Ryszard zrobił ostatnią szopkę w 1999 r. Udział w kilku konkursach brał Tomasz – zdjęcie dwunastolatka, prezentującego pracę, znajduje się w albumie o szopkach. Natomiast Zbigniew ma na swym koncie wiele konkursów i nagród. To właśnie do Zbigniewa Gillerta zadzwoniłam i poprosiłam o spotkanie. W czasie rozmowy usłyszałam: – Cały wolny czas poświęcam na przygotowanie szopki do tegorocznego konkursu. Ale mój tato ma już pracę gotową. Niech on opowie o rodzinnej pasji.

Reklama

Własny styl

– Zbigniew robi szopki bardzo dokładnie, powiedziałbym precyzyjniej niż ja – przyznaje pan Tadeusz i zaznacza: – Ale pamiętam opinię etnografa, że szopka nie musi być idealna i tego się trzymam. Dodaje: – Syn rozpoznaje moją szopkę, a ja jego po stylu. Zresztą podobnie jak znawcy szopek. Podkreśla: – Mam swój styl. Stawiam na architekturę, na ozdoby, nie na mechanizację.

Szopkarz przyznaje, że w kolejnym pokoleniu rodu Gillertów nie ma twórców szopek, ale swym doświadczeniem i wiedzą twórca chętnie się dzieli. Opowiada: – Kiedyś zwrócili się do mnie sąsiedzi z Krzeszowic, abym nauczył ich syna, który jest moim chrześniakiem, jak zrobić szopkę. On przychodził do mnie, pokazywałem mu, jak wykonywać poszczególne elementy, pomogłem przy kopule, bo to trudne zadanie. I zrobił szopkę, taką na 30 cm, która do dzisiaj jest ustawiana w ich domu, na stole wigilijnym. Tadeusz Gillert wielokrotnie prowadził nieodpłatnie warsztaty w szkołach, domach kultury, nie tylko w Krakowie, a szopki wykonane przez jego uczniów także są nagradzane.

– To ważne, żeby dzieci i młodzież uczyły się zasad tworzenia szopek, aby ta pasja była przekazywana – stwierdza mój rozmówca i zaznacza, że oprócz radości i satysfakcji, jaką daje wykonanie własnej szopki są i inne korzyści: – Dzieci ćwiczą ręce, a pośrednio – szare komórki. Chodzi też o to, aby je odciągnąć od komputerów, telefonów, w które są wpatrzone, aby sobie uświadomiły, że poza tym wirtualnym światem jest wiele ciekawych wartościowych zajęć.

Reklama

Istotne elementy

Odznaczony odznaką honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej” twórca ponad stu szopek, zwłaszcza średnich – do 120 cm i dużych – powyżej tej wysokości, ma swoje zasady tworzenia. Gdy pytam, jak powinna wyglądać krakowska szopka, wyjaśnia: – Ma być symetryczna, wieżowa, strzelista, podświetlana, z witrażami w oknach. Musi być scena religijna, czyli stajenka ze żłóbkiem i Święta Rodziną. Ważne są elementy krakowskiej architektury, raczej w stylu gotyckim, bo istotne są strzeliste łuki. Zaznacza, że w wykonywaniu szopek dozwolone jest mieszanie stylów, a wśród kolorów powinny dominować ludowe krakowskie; zieleń i czerwień. – Jak spódnice krakowianek – tłumaczy.

Kiedyś wykonywał kilka szkiców, a potem według jednego z nich przygotowywał szopkę. Teraz szkic ma w pamięci. Instruuje: – Tworzenie szopki zaczyna się od podstawy, która musi być z listewek, tak jak cała konstrukcja. Do powstania szopki używam dosyć grubej tektury. Najpierw wykonuję parter, zaczynam od boków, potem wypełniam tył. Ornamenty, drobiazgi dodaję na końcu. Pan Tadeusz przyznaje, że podobnie jak pierwsza, zmarła żona, również obecna żona – Emilia, pomagała mu w przygotowaniu kukiełek do szopki. Obecnie także te elementy tworzy sam: – Wpadłem na pomysł, żeby laleczki wykonywać ze stanioli. Robię to szybciej, a poza tym one są dokładnie takie, jak je sobie wyobraziłem.

– Praca może trwać w nieskończoność – stwierdza, gdy pytam, jak długo robi się szopkę. Dodaje: – Można to oszacować w przybliżeniu na 1200-1300 godzin, jeśli myślimy o dużej szopce. Przyznaje, że największa jest konkurencja w szopkach małych i średnich. I uśmiechając się, stwierdza: – Dlatego wykonuję duże szopki, bo mam większe szanse na wygraną. Chociaż to nie jest najważniejszy powód realizacji pasji. Stwierdza: – Czasem jestem zmęczony, ale przy robieniu szopki w danej chwili wykonuję to, na co mam ochotę. Na przykład zacząłem kopułę zygmuntowską, ale mogę to odłożyć na później i wykonać jakąś wieżyczkę. Szopki motywują do aktywności, do tworzenia, a to przecież jest ważne na każdym etapie życia.

2019-12-19 13:32

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Uroczystości odpustowe w I rocznicę konsekracji sanktuarium

Kustosz papieskiego sanktuarium na Białych Morzach zaprasza na uroczystości odpustowe ku czci św. Jana Pawła II, które odbędą się w dniach 20-22 października. Ich najważniejszym punktem będzie suma odpustowa sprawowana w dniu 22 października o godz. 17 przez abp. Marka Jędraszewskiego.

W tym roku podziękujemy za pierwszą rocznicę konsekracji sanktuarium. W dniu 16 października, kard. Stanisław Dziwisz odprawi Mszę św. o godz. 17, po której zostanie poświęcone popiersie Jana Pawła II przekazane w darze do sanktuarium przez Rycerzy Kolumba. Będzie to także hołd za 39 lat pontyfikatu Ojca Świętego. Na zakończenie tej uroczystości wysłuchamy koncertu improwizacji organowych w wykonaniu Arkadiusza Popławskiego – światowej sławy mistrza improwizacji, który jest organistą w katedrze we Fromborku.

CZYTAJ DALEJ

Za mały mój rozum na tę Tajemnicę, milknę, by kontemplować

2024-03-29 06:20

[ TEMATY ]

Wielki Piątek

rozważanie

Adobe. Stock

W czasie Wielkiego Postu warto zatroszczyć się o szczególny czas z Panem Bogiem. Rozważania, które proponujemy na ten okres pomogą Ci znaleźć chwilę na refleksję w codziennym zabieganiu. To doskonała inspiracja i pomoc w przeżywaniu szczególnego czasu przechodzenia razem z Chrystusem ze śmierci do życia.

Dzisiaj nie ma Mszy św. w kościele, ale adorując krzyż, rozważamy miłość Boga posuniętą do ofiary Bożego Syna. Izajasz opisuje Jego cierpienie i nagrodę za podjęcie go (Iz 52, 13 – 53, 12). To cierpienie, poczynając od krwi ogrodu Oliwnego do śmierci na krzyżu, miało swoich świadków, choć żaden z nich nie miał pojęcia, że w tym momencie dzieją się rzeczy większe niż to, co widzą. „Podobnie, jak wielu patrzyło na niego ze zgrozą – tak zniekształcony, niepodobny do człowieka był jego wygląd i jego postać niepodobna do ludzi – tak też wprawi w zdumienie wiele narodów. Królowie zamkną przed nim swoje usta, bo ujrzą coś, o czym im nie mówiono, i zrozumieją coś, o czym nigdy nie słyszeli” (Iz 52, 14n). Krew Jezusa płynie jeszcze po Jego śmierci – z przebitego boku wylewa się zdrój miłosierdzia na cały świat. Za mały mój rozum na tę Tajemnicę, milknę, by kontemplować.

CZYTAJ DALEJ

W TVP1 premiera filmu dokumentalnego „Wojtyłowie. Drogi do świętości”

2024-03-29 11:11

[ TEMATY ]

film

TVP

„Wojtyłowie. Drogi do świętości” to dokument opowiadający historię rodziny, z której wywodzi się Karol Wojtyła. Prezentując sylwetki członków rodziny Wojtyłów film ukazuje, jak ważna jest rodzina. W dokumencie autorstwa Piotra Kota i Mileny Kindziuk wystąpili m.in. kard. Stanisław Dziwisz, Ewa Czaicka, Jan Wojtyła. Premiera - 30 marca o 10:35 w TVP1.

Dokument opowiada historię rodziny, z której wywodzi się wyjątkowy człowiek, wielki Papież i późniejszy święty. Prezentując sylwetki członków rodziny Wojtyłów film ukazuje, jak ważna jest rodzina. Głęboka więź powstaje dzięki zaufaniu i prawdzie, a wszystko zanurzone i przesycone jest miłością. Rodzina Wojtyłów uczy, że pozytywne związki i relacje kształtują całe nasze życie.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję