Reklama

Turystyka

60 lat temu w Górach Świętokrzyskich odkryto Jaskinię Raj

60 lat temu uczniowie krakowskiego technikum geologicznego odkryli Jaskinię Raj w Górach Świętokrzyskich. Podczas jubileuszu w Kielcach eksperci zwrócili uwagę na jej znaczącą rolę w badaniach naukowych. Najnowsze odkrycia dostarczają nowych informacji o życiu neandertalczyków i zmianach klimatycznych.

[ TEMATY ]

Góry Świętokrzyskie

jaskinia Raj

wikipedia/PT Łysogóry na licencji Creative Commons

Jasninia Raj, Chęciny

Jasninia Raj, Chęciny

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Konferencję popularnonaukową, poświęconą historii odkrycia jaskini, prowadzonym tam badaniom oraz znaczeniu tego miejsca dla promocji regionu świętokrzyskiego i zrównoważonej turystyki zorganizowała w czwartek w Kielcach fundacja „Łysogóry”.

W jubileuszu wziął udział jeden z odkrywców, Zbigniew Bochajewski, który wspominał, że odkrycie jaskini było dziełem przypadku. W latach 60., będąc uczniem technikum geologicznego w Krakowie, razem z kolegami z klasy pracował nad tworzeniem map okolic Chęcin. Ich pasją było jednak także eksplorowanie jaskiń. Te w okolicach Chęcin często okazywały się jedynie niewielkimi zagłębieniami. Jaskinia Raj była jednak wyjątkiem.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

„Miejscowi ludzie mówili nam, żebyśmy nie wchodzili do wykrotów i jaskiń, bo mogły się zawalić. Powszechne były też różne zabobony, że te jaskinie to wejścia do piekła i przestrzegano nas, żebyśmy się tam nie zapuszczali” – opowiadał PAP Bochajewski. „Nie wiele sobie z tego robiliśmy. Kiedy odkryliśmy wąskie przejście pod rumowiskiem skalnym przy wzgórzu Malik, wszedłem tam jako pierwszy. Koledzy asekurowali mnie z zewnątrz, a potem dołączyli do mnie. To, co zobaczyliśmy, przeszło nasze najśmielsze oczekiwania” – zaznaczył.

Reklama

Odkrywca wspominał, że po wejściu do jaskini on i jego koledzy oniemieli z zachwytu. „Wcześniejsze wykroty, które badaliśmy, były pozbawione szaty naciekowej, a tu zobaczyliśmy piękne stalaktyty, stalagmity, a posadzka wyglądała jak polukrowana, skrząca się jak śnieg w mroźny dzień” – opisywał.

„To było coś niesamowitego. Ściany pokryte były naciekami, a w jednym miejscu zobaczyliśmy przejście zastawione ogromnymi stalaktytami, które czasami łączyły się w kolumny. Szczęki nam opadły” – dodał.

Jaskinia Raj, odkryta przez młodych geologów w 1964 roku, szybko stała się miejscem intensywnych badań archeologicznych. Minione dekady potwierdziły jej znaczenie dla nauki, ale i turystyki. Od 1972 roku jaskinia jest udostępniona dla zwiedzających, przyciągając rocznie tysiące turystów.

Obecnie Jaskinia Raj wciąż stanowi przedmiot badań naukowych. W tym roku wznowiono wykopaliska, a ich celem jest rekonstrukcja zmian klimatycznych w pradziejach oraz badanie życia neandertalczyków.

Jak powiedziała PAP dr hab. Małgorzata Kot z Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, dotąd uważano, że to neandertalczycy w Jaskini Raj stworzyli coś w rodzaju zapory z poroży reniferów. „Jednak nasze badania wykazały, że nagromadzenie poroży pochodzi z późniejszego okresu i nie ma związku z warstwami, w których znajdują się zabytki neandertalskie” - zaznaczyła dr hab. Kot, która kierowała najnowszymi badaniami.

Reklama

Badacze nie wykluczają, że poroża zostały przyniesione przez człowieka współczesnego lub hieny jaskiniowe. Naukowcy nadal starają się określić, kiedy dokładnie ludzie zamieszkiwali Jaskinię Raj i jak długo. Wstępne obserwacje sugerują, że mogło dochodzić do wielu epizodów bytności człowieka, a warstwy są bardziej złożone, niż wcześniej sądzono.

„Potwierdza się również nasza wiedza o zmianach klimatycznych – mamy do czynienia z dwiema głównymi fazami: cieplejszą i znacznie chłodniejszą” – wyjaśnia dr Kot. Badacze odkryli, że w górnych warstwach, gdzie znaleziono artefakty, brakuje węgli drzewnych. "Pojawiają się za to przepalone kości, co może świadczyć, że ludzie zaczynają palić kośćmi - być może ze względu na brak dostępu drewna, co też jest archeologicznym potwierdzeniem, że ten klimat był dużo chłodniejszy niż dzisiaj" - wskazała.

Wykopaliska prowadzone były w lutym i lipcu tego roku, a obecnie archeolodzy skupiają się na analizie zebranego materiału w laboratoriach. „Do tej pory przebadaliśmy 15 ton ziemi. Teraz trzeba wszystko dokładnie przejrzeć pod lupą i wybrać najdrobniejsze fragmenty” – dodała dr Kot.

Podczas prac odkryto m.in. kości mamuta, niedźwiedzia jaskiniowego oraz fragmenty poroży reniferów, co świadczy o bogatym ekosystemie okolic jaskini w czasach prehistorycznych.

Projekt badawczy, w ramach którego prowadzone są te wykopaliska, finansowany jest z grantu Narodowego Centrum Nauki i ma na celu rekonstrukcję zmian klimatyczno-środowiskowych w pradziejach Polski Południowej oraz zbadanie strategii osadniczych neandertalczyków i ludzi współczesnych.

Reklama

Jaskinia Raj utworzyła się w skałach wapiennych, które powstały na dnie płytkiego morza ok. 360 mln lat temu. Została odkryta przez uczniów krakowskiego technikum geologicznego w 1964 roku podczas ćwiczeń terenowych w Górach Świętokrzyskich. Wyróżnia się wyjątkowo bogatą, różnorodną i dobrze zachowaną szatą naciekową z ponad 47 tys. stalaktytów. Najwyższa kolumna naciekowa ma prawie dwa metry wysokości. Jaskinia od 1972 roku jest udostępniona do zwiedzania.(PAP)

Autor: Wiktor Dziarmaga

wdz/ bar/ mhr/

2024-10-10 18:06

Ocena: +4 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

MEN: prace nad edukacją zdrowotną jeszcze trwają, nie ma finalnej decyzji

2025-01-13 16:09

[ TEMATY ]

edukacja seksualna

edukacja zdrowotna

Adobe Stock

Trwają jeszcze prace ekspertów nad podstawą programową przedmiotu edukacja zdrowotna. Finalne decyzje minister edukacji dotyczące tego przedmiotu pojawią się po zakończeniu tych prac - poinformował w poniedziałek PAP rzecznik prasowy MEN Piotr Otrębski.

Rzecznik resortu edukacji odniósł się do wypowiedzi wicepremiera, ministra obrony narodowej, lidera PSL Władysława Kosiniaka-Kamysza, który oznajmił w niedzielę, że edukacja zdrowotna będzie przedmiotem nieobowiązkowym.
CZYTAJ DALEJ

Kolejny kraj zezwoli na prześladowania katolików? Hiszpania planuje zmiany w kodeksie karnym

2025-01-13 12:49

[ TEMATY ]

Hiszpania

prześladowania

Pomoc Kościołowi w Potrzebie/www.pkwp.org

W piątek 10 stycznia grupa posłów z Hiszpańskiej Socjalistycznej Partii Robotniczej (Partido Socialista Obrero Español, PSOE) przedstawiła propozycję usunięcia z kodeksu karnego penalizacji przestępstwa obrazy uczuć religijnych.

Przedstawiona propozycja, jeśli miałaby zostać zatwierdzona, przewiduje zniesienie obowiązującego w Hiszpanii artykułu 525 prawa karnego, według którego każdy, kto działając z zamiarem bezpośrednim wyśmiewa publicznie (zarówno na piśmie, jak i w każdy inny sposób) dogmaty lub ceremonie religijne, podlega karze grzywny lub pozbawienia wolności od 8 do 12 miesięcy. Wspomniane prawo chroni także osoby niewierzące w przypadku, jeśli zostaną publicznie obrażone z powodu braku przyznawania się do jakiejkolwiek religii.
CZYTAJ DALEJ

"Satanistyczna biskupka" jako jedna z postaci spektaklu. Oto Teatr Telewizji TVP

2025-01-13 13:16

[ TEMATY ]

TVP

Teatr telewizji

Karol Porwich/Niedziela

"Ale z naszymi umarłymi" to adaptacja teatralna autorstwa Michała Kmiecika na podstawie powieści Jacka Dehnela pod tym samym tytułem, wyreżyserowana przez Marcina Liberę. Premiera oryginalnego spektaklu miała miejsce w Teatrze im. Stefana Żeromskiego w Kielcach 2 kwietnia 2022 r. Na jego stronie internetowej można znaleźć informacje o tym, że w spektaklu wykorzystywane są np. wulgaryzmy czy pornografia. Porusza tematy polityki, religii, seksualności i homoseksualizmu. A to wszystko o godz. 20.30 w TVP1.

Jak wyjaśniono, "to groteskowa komedia grozy o pierwszej w dziejach Rzeczypospolitej Polskiej apokalipsie zombie". "W Cikowicach pod Bochnią dochodzi do dewastacji cmentarza. Z trzech grobów znikają ciała. W Internecie pojawia się nagranie, na którym widać bardzo dziwnie zachowującego się mężczyznę. Filmik robi wkrótce viralowe zasięgi. W następnych dniach pojawiają się w mediach informacje o kolejnych zniszczonych grobach w całej Polsce" - napisano o akcji przedstawienia.
CZYTAJ DALEJ
Przejdź teraz
REKLAMA: Artykuł wyświetli się za 15 sekund

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję